Η τυραννία της στιγμής - Thomas Hylland Eriksen

Ο Νορβηγός θεωρητικός Thomas Hylland Eriksen στο βιβλίο του «Η τυραννία της στιγμής - Γρήγορος και αργός χρόνος στην εποχή της πληροφορίας» παρουσιάζει μια αντι-αφήγηση, μακριά από το κυρίαρχο ρεύμα της εποχής, την ταχύτητα. Η τεράστια ροή πληροφόρησης των τελευταίων δεκαετιών δημιούργησε μη ηθελημένες συνέπειες, οι οποίες έχουν σκλαβώσει τον σύγχρονο άνθρωπο κάνοντάς τον να υποφέρει. Το απίστευτο εύρος πληροφόρησης δεν έχει δημιουργήσει περισσότερο πληροφορημένο πληθυσμό –όπως, τουλάχιστον, επαγγελόταν–, αλλά το αντίθετο, έναν περισσότερο συγχυσμένο πληθυσμό. Αντικρίζοντας το πελώριο του ωκεανού πληροφόρησης, οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν να κολυμπάνε. Τουναντίον, δεν ικανοποιούνται αν δεν πιούνε όλο τον ωκεανό.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων παρήχθησαν περισσότερες πληροφορίες παρά τα προηγούμενα 5000 χρόνια! Αυτή η αυξημένη ποσότητα και ταχύτητα δεν μας κάνει, απαραιτήτως, και περισσότερο αποτελεσματικούς. Για τον Eriksen, ξέρουμε περισσότερα, άρα ξέρουμε λιγότερα.

Σήμερα, όλα κινούνται πολύ πιο γρήγορα. Οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται σε ταχύτητα φωτός, αλλιώς, κάποιος στριμώχνεται απ’ αυτούς που ενεργούν γρηγορότερα. Ακόμα και τα κενά, αυτές οι αργές στιγμές της ζωής απαραίτητες για τον αναστοχασμό και τη δημιουργικότητα, καλύπτονται από την τεχνολογία (σερφάρισμα στο διαδίκτυο, παίξιμο με το κινητό κ.λπ.).

Η αλλαγή, ή η «πρόοδος», συμβαίνει τώρα τόσο γρήγορα που είναι αδύνατον να σχετιστεί κανείς λογικά μαζί της. Το μεταμοντέρνο υποκείμενο τελεί υπό σύγχυση, αδυνατώντας να αφομοιώσει και εντέλει κατανοήσει τις ραγδαίες εξελίξεις που τον προσπερνούν. Η ολική επιτάχυνση αφαιρεί την απόσταση, το χώρο και το χρόνο κατακερματίζοντας τα υποκείμενα. Τα θραύσματα τείνουν να γίνουν ηγεμονικά. Η κατανάλωση περισσότερων σε λιγότερο χρόνο αναδεικνύεται, τελικά, ως ο κυρίαρχος τρόπος δόμησης της ταυτότητας, το σημείο αναφοράς κοινωνικοποίησης σε μια βιαστική εποχή χωρίς καθυστερήσεις.

Η καινούρια εποχή, όπως την συλλαμβάνει ο Eriksen, είναι απελευθερωτική και μάταιη, συναρπαστική και φοβητσιάρικη. Η χαμένη, όμως, ποιότητα, αισθητική και κατά συνέπεια ηθική, απαιτεί αργούς χρόνους και γενναιόδωρες ποσότητες. Η ανάγκη για επανεξέταση της σχέσης μας με το χρόνο είναι επείγουσα.